Uitpakken, bouw en features

De nieuwe Corsair H60 is een mooie stap vooruit ten opzichte van de voorganger, zo is hij nu wel echt stil op lage toeren. Bouwkwaliteit en afwerking zijn keurig, pomp constructie met witte LED is keurig. Houdt stand als 120mm koeler door stiller en degelijker te zijn dan de veelal flink goedkopere Cooler Master alternatieven, en ten opzichte van de RGB-rijke Kraken M22 door weer een stuk goedkoper te zijn. Zoals altijd voor 120mm waterkoelers: de prijs-prestatieverhouding ten opzichte van stevige luchtkoelers loopt stevig mank. Tot zover 120mm waterkoelers gaan echter een hele degelijke optie, dus als een dergelijke unit voor jouw build perfect uit komt dik prima: 8/10

Corsair H60 review

Een tijdje geleden bekeken we de nieuwe top-end waterkoeler van Corsair, de H150i Pro. Ook hun instap modellen leken echter aan een vers likje verf toe, denk aan een stillere pomp en ventilator. Ruim vijf jaar na de introductie van de H60 is het dan zo ver, en kunnen wij de ‘new and improved’ H60 aan de tand voelen.

De H60 richt zich op de onderkant van de markt, deels omdat het een 120mm waterkoeler is, deels vanwege de keuze voor een RGB- en software vrije werking. Prijskaartje: ca 79 euro.

Uitpakken, bouw en features

Het mag dan wel een instap AIO zijn, de Corsair H60 ziet er toch meer dan uitstekend uit. Indrukken van bouwkwaliteit en afwerking laten weinig te wensen over, al merken we op dat de prijs natuurlijk ook niet heel laag is. De combinatie zwart en grijs zien we vaker, en daarvan denken wij dat dit goed gaat met menig populair moederbord: geen klagen.

Koelpasta is vooraf aangebracht, scheelt weer moeite. Slangen vinden we er ook goed uitzien en goed aanvoelen, en hetzelfde zeggen we voor de radiator. De afwerking is erg hoekig, maar het maakt een goede indruk.

De eveneens solide ventilator maakt het plaatje compleet, zowel in kleur match als wat de totale feel van het product betreft. Hij is herkenbaar als radiator ventilator met de brede, vlakke fanblades, en komt met rubberen dempers in de hoeken.

Specificaties

De specs van Corsair:

Vanzelfsprekend verhaal, al ontbreekt de minimale fan RPM: 600.

Vraagtekentje ontstaat bij de ‘cooling warranty’ van vijf jaar. Vijf jaar garantie op een AIO is super, maar we vragen ze om toelichting waarom er ‘cooling’ voor staat. Met eventueel antwoord updaten we dit.

Montage

Installatie stelt weinig voor, zeker op Intel waarbij het standaard op de pomp aanwezige bracket kan laten zitten.

Backplate achter je moederbord, stand-off schroeven erop…

Koelpasta zit standaard op het koper dus we hoeven enkel de koeler te plaatsen en vast te schroeven, ventilator op de radiator te schroeven, en de koeler aan te sluiten: 4-pin PWM header van de ventilator in je moederbord, en een SATA power kabel voor de pomp; niet vergeten of de pomp draait niet.

Testmethode

We blijven vanaf heden volledig trouw aan onze nieuwe Intel Core i7-8700K setup in combinatie met de ASUS ROG Z370 Maximus X Hero en onze trouwe Seasonic Focus Plus Gold Platinum Plus Titanium Ultra nogwat, ik kan de namen niet bijhouden soms. Het liefst wil je zo veel mogelijk op één platform blijven, maar nu 6 cores het nieuwe mainstream is, met een hoger gebruik tot gevolg, is die stap ons inziens toch echt praktisch relevanter dan vast te houden aan de Intel Core i7-7700K. We zijn nu zo ver dat we een goede, rotsvaste setting hebben voor de temperaturen en geluidsproductie, we hebben lang zitten knutselen wat voltages betreft, afstelling van kleine details in de bios en het opzetten van een geheel vaste opstelling die zowel wat luxere koelers als instappers kan vergelijken, en het is nu vooral een kwestie van koelers (her)testen om de lijst weer zo lang te krijgen als voorheen. De meer nauwkeurige resultaten zijn het m.i. echter waard.

Alle instellingen staan vast zoals voorheen, minimaal 20 minuten burn-in op welk moment we normaliter al steady-state hebben bereikt voor deze processors, en vervolgens meten we het gemiddelde over een periode van 15 minuten. Dit op een open testbench, zonder verdere koeling aanwezig, en genormaliseerd naar de kamertemperatuur; dit kan je binnen een paar graden afwijking zonder problemen normaliseren. Enkele uren tot een dag later en de nodige burn-in verder, herhalen we de test voor een grotere betrouwbaarheid.

Nadat beide tests tweemaal zijn uitgevoerd wordt elke koeler opnieuw gemonteerd om eventuele fouten van onze kant bij monteren uit te sluiten. Afwijkingen die we daar tot dusver zien zitten meestal (mits we onze taak goed doen) in de tienden van graden tot hooguit één graad Celcius. Resultaten binnen 1 C van elkaar kan je dus als meting-technisch gelijkwaardig beschouwen en hanteren wij dan ook als maximaal gewenste afwijking tussen de meetmomenten, anders begint het proces opnieuw totdat we een resultaat hebben dat we betrouwbaar reproduceren. Heel praktisch bekeken kan je jezelf ook afvragen wat een verschil van 3, 5, of soms nog wel meer graden nu echt uit maakt in je build, maar dat neemt niet weg dat we daar termen als ‘beter’ en ‘minder’ met overtuiging kunnen toepassen.

Ter info: een open testbench is in de regel niet beter dan een goede case. Een case met zeer goede airflow laat normaliter een iets betere prestatie zien, een case met matige tot slechte kan de temperaturen iets tot flink laten oplopen. Een open bench test is daarmee dus redelijk accuraat voor menig ’typisch’ degelijk tower systeem, maar blijf altijd nadenken over de gevolgen van jouw andere hardware.

Verder, onthoud ook dat synthetische tests aanmerkelijk zwaarder zijn dan typische game tests, vooral vanwege de consistentie van de belasting; een typische game geeft geen constante 100% load. Goede resultaten in synthetische tests geeft dus bepaalde zekerheden voor praktische applicaties. Hou daarbij wel rekening dat de ene CPU de andere niet is en dat variabelen als case airflow, warme grafische kaarten, of een kacheltje op je bureau in de winter ook invloed kan hebben. Je kan resultaten tussen verschillende reviews dus niet uitwisselen, noch garantie claimen dat jij bepaalde temperaturen die wij halen ook haalt. Dit is primair een vergelijking tussen koeloplossingen, zij het met praktische insteek.

Testresultaten

De resultaten met alle ventilatoren, pompen, en wat moderne koelers dan ook wel niet kunnen bedenken vol open:

Voordat we relativeren, eerst even de -maximale- geluidsproductie:

Het is belangrijk te onthouden dat deze hele lijst uit stevige koelers bestaat. De H60 zit weliswaar aan de onderzijde, maar zet objectief geen verkeerde temperaturen neer. We kijken uiteraard even naar de andere 120mm modellen in de test maar zien daar toch vooral vergelijkbare resultaten. De NZXT M22 is praktisch even koel en praktisch even stil, de 120mm MasterLiquid is nipt koeler maar een stuk luider dan beide.

Dat lag in lijn der verwachtingen. Pittigere concurrentie komt echter uit de droge hoek: we zien luchtkoelers met een lagere prijs beter koelen, en bij een lagere geludsproductie. Het is het bekende probleem van 120mm waterkoelers.

We beperken elke koeler tot 40,0 dBA:

In grote lijnen geen gekke verandering, hij ligt nipt achter de M22 al is dat verschil praktisch niet interessant, en we zien dat de Cooler Master terrein verliest wanneer hij niet zo extreem hard mag blazen; bij gelijke geluidsproductie is dit net wat efficiënter. De bekende kleine-AIO beperking blijft: 240mm of grotere modellen zijn flink koeler, zo ook (goedkopere) luchtkoelers van formaat.

In absolute termen blijft het echter keurig.

Wellicht overbodig om toe te voegen: maar met een standaard PWM fan profiel is de minimale geluidsdruk beperkt. Niets weerhoudt je ervan om in de meeste omstandigheden op de 600 RPM te blijven, een geluidsproductie waarbij je enkel in de stilste omgevingen zal waarnemen dat de pc aan staat.

Een voorproefje op een aankomende review: de Corsair H60 in de Corsair Spec Omega 😉

Conclusie

Ondanks de bekende beperkingen van 120mm waterkoelers geeft Corsair hier ons toch een aardig gevoel met de H60. Vooral de fysieke eigenschappen zoals bouw en afwerking van elk van de delen voelen goed, terwijl de prestaties ook gewoon netjes zijn. Subjectief noemen we hem ook mooi, en dat is bij waterkoeling toch niet onbelangrijk.

120mm waterkoelers zijn per definitie echter beperkt interessant. Prijstechnisch hikken ze tegen grotere modellen aan die dankzij de extra ventilator en radiatoroppervlak vaak een stuk koeler blijven, en aan de andere kant zien we dat deze een stuk duurder is dan typische luchtgekoelde torens die vervolgens vaak ook nog meer koelpotentieel hebben en efficiënter zijn; voor 50 euro koop je een objectief efficientere koeling. 120mm all-in-one koelers zijn dan vooral interessant in twee situaties: 1) jij vindt waterkoelers nu eenmaal mooier (toffer/etc) en weet dat de absolute koelprestaties op jouw CPU (alles tot en met een 8700K) toch gewoon voldoende zijn, of 2) in jouw specifieke computer past een 120mm waterkoeler wel, maar een dikke toren of groter model niet.

Vooral tweede argument willen we wel benadrukken. Er zijn cases waarin je geen grote waterkoeler of luchtkoeler kwijt kan, en dan zijn dit soort oplossingen toch echt fijn om tot je beschikking te hebben. Er zijn ook situaties waarin je weliswaar een grote luchtkoeler kwijt kan, maar waarin het toch beter is om met een waterkoeler de warme lucht direct naar buiten te blazen in plaats van intern rond te laten circuleren, ook in die situatie kan die paar graden winst van een luchtkoeler eenvoudig verdwijnen. Ze zijn dus niet voor iedereen, maar er zijn wel degelijk echte scenario’s voor.

De meest voor de hand liggende concurrent in onze grafiek is de NZXT M22, die met 99 euro zo’n twee tientjes boven de H60 ligt. De gemeten verschillen zijn dermate beperkt dat we ze functioneel gelijkwaardig kunnen noemen. De H60 is op maximale toeren nipt stiller en nipt minder koel, en de M22 blijft bij gelijke geluidsproductie een fractie van een graad efficiënter, dat noemen we meetmarge. Voor 20 euro meer krijg je bij die concurrent een (zeer populair gebleken) RGB actie, maar Corsair kiest voor de eenvoudigere witte LED actie, al moeten we die ook aantrekkelijk noemen en heeft dat voor sommigen een niet onbelangrijk voordeel: geen software noodzakelijk. Wij denken dat de features en prijs elkaar balanceren binnen de huidige markt, en dat je zelf mag bepalen wat jij aantrekkelijker vindt. Nogmaals: functioneel zijn ze praktisch gelijkwaardig als we kijken naar temps en geluid.

Concurrentie zien we ook vanuit de MasterLiquid 120 (RGB), die ca 25 euro goedkoper is en RGB biedt, terwijl die bij gelijke geluidsproductie slechts marginaal minder efficient is. Hoewel we dat een aantrekkelijke budget deal vinden is het belangrijk te onthouden dat de H60 op lage toeren aanmerkelijk stiller is; een onhoorbare build kan je met de MasterLiquid vergeten en de H60 kan wel echt fluisterstil werken. En mocht je de oude H60 nog in gedachten hebben: die vonden wij ook te luid en de nieuwe is echt een flinke upgrade. Ook geven we Corsair de winst in bouwkwaliteit en afwerking tegenover CM; het product voelt en oogt gewoon een flinke stap luxer. Uiteraard moet dat ook voor de hogere prijs, maar we benadrukken het graag gezien omdat soort zaken niet in grafieken te zien zijn.

Het geeft de nieuwe Corsair H60 zo zijn eigen plekje tussen de 120mm concurrentie in onze grafiek. 120mm waterkoeling zal nooit mainstream worden en ook de nieuwe H60 blijft ten opzichte van luchtkoelers een relatief prijzige optie, maar als je een fratsen-vrije, degelijk gebouwde en afgewerkte 120mm AIO zoekt voor welke reden dan ook? De nieuwe Corsair H60 biedt in elk geval een aantrekkelijk plaatje en prestatie.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie: