MSI GeForce GTX 1080 Ti Lightning Z review

Wat koop je wanneer een gewone GTX 1080 Ti niet genoeg is voor je? MSI denkt het antwoord te hebben: De MSI Geforce GTX 1080 Ti Lightning Z. En ja, terwijl ik dat schrijf voel ik de pijn van velen voor wie een GTX 1080 Ti an sich al een onmogelijke droom lijkt.

De naam Lightning komt niet uit de lucht vallen, deze kenden we al als het extreme topmodel van onze Taiwanese drakenliefhebbers. Het was traditioneel niet alleen de snelste variant, maar ook één die zich bovenal richtte op extreme overclocking. Iets waar MSI uiteraard niet vanaf stapt. Wel stappen ze van de gele kleurstelling af die hun Lightning modellen herkenbaar maakten, maar geen zorgen: daar krijgen we veel, heel veel voor terug?

Prijskaartje? Zo’n 1000 euro, oftewel een kaart voor zij die niet op de centen hoeven te letten.

Kleine waarschuwing: deze review stond al klaar voordat AMD met Vega aan kwam zetten. De Radeon RX Vega 64 staat dan ook niet in de grafieken, maar gezien het geen directe concurrent is vond ik het het flinke meerwerk niet waard. Voor Vega resultaten bekijk je de Vega review, in deze review draait het vooral om hoe de relatief prijzige MSI Lightning Z uitvoering het doet ten opzichte van zijn GTX 1080 Ti broers. Voor zowel de Vega review als toekomstige reviews zullen de tevens worden herzien en opgeschoond om het overzicht te behouden.

Specs smecks, uitpakken die grote doos. Het is veelzeggend dat een doosje zo ogenschijnlijk eenvoudig het hart even vlotter doet kloppen. Inmiddels hebben we natuurlijk wat ervaring opgedaan, maar op moment van openen was de Lightning niet meer dan een vage foto in een nieuwsbericht en het moment van de waarheid was oprecht beladen.

En even oprecht weet ik eigenlijk niet goed wat ik moet schrijven over de kaart zelf. De foto’s spreken wellicht grotendeels voor zich, maar het is geen understatement dat deze GTX 1080 Ti Lightning Z de grootste, dikste en meest indrukwekkende GPU is die we in handen mochten hebben. Waar te beginnen? De dikke drie slot constructie? De details in de double ball bearing ventilatoren?

De dikke backplate wellicht? Waar de koperen heatpipe achterop een beetje door heen schijnt? Of feitelijk welk van de details je dan ook op inzoomt. En het is ook geen schone schijn, want alles voelt bijzonder stevig uitgevoerd.

Ook vanaf de zijkant geen gebrek aan visueel geweld. Oh, en drie 8-pin aansluitingen, genoeg voor een barbecue.

Het afstappen van het gele kleurschema zal voor sommige oudere liefhebbers wellicht wat zuur zijn, maar ik denk dat het een verstandige en onvermijdelijke stap is. De wereld is veranderd, zelfs in eenvoudige instap gaming builds zien we al een goede visuele samenwerking tussen componenten, e n er is nul kans dat iemand tegenwoordig 1000 euro voor een GPU neer gaat tellen zonder dat die kaart ook echt goed gaat passen. De keuze voor veel zwart, enkele kleine zilverkleurige details, en een berg aan verlichting doet de Lightning passen bij tal van moederborden en andere componenten.

Om een beetje kleur te kunnen geven, en handig wanneer je een build met een enkele dominante kleurstelling hebt, zitten er extra stickers bij. Erg leuk, zij het een kleine gemiste kans om dan toch niet wat gele stickers erbij te knallen.

Complimenten voor een goede matchbaarheid met andere componenten is één, er is natuurlijk ook nog zoiets als echt een perfecte match. De MSI X299 Gaming Pro Carbon met de zilverkleurige covers bijvoorbeeld. Hot.. damn. Gecombineerd met de Cryorig H7 Quad Lumi RGB koeler natuurlijk geen verkeerd beeld.

Instellen van de vele effecten, vaste kleuren, of eigen combinaties gaat via de MSI Mystic light app. Een functionele, zij het weinig gepolijste applicatie, iets waar nog wel wat dev time in mag om het van hetzelfde niveau afwerking te krijgen als de kaart zelf.

Een ander systeem waar we de Lightning even in hebben gehangen is de NZXT Noctis, waarbij de NZXT Aer fans en Kraken koeler het RGB feestje ook goed compleet maken.

En nog ééntje om het af te leren: de Thermaltake Core P3 Snow Edition build. Misstaat ook niet volgens mij?

Ok, fine…specs en features en nog wat mooie plaatjes van MSI wat betreft hun positionering van de kaart.

Normaal doen we iets als “factory oc bla bla”, “stilstaande double ball bearing torx ventilatoren”, “DP, HDMI, etc etc”. En zeker als het de zoveelste kaart op basis van dezelfde chipset is wordt het ook aan onze kant wel een beetje vermoeiend en iedereen die in de laatste paar jaar een betere GPU heeft gekocht weet hier inmiddels ook wel vanaf. Echter is dit niet zo maar de zoveelste kaart, maar zien we tal van features die we niet in normale kaarten terug vinden.

Zo zien we een extra heatpipe in de backplate, een volledige metalen heatsink over alle warmte genererende elementen, dus VRM / Mosfets inclusief, meer heatpipes dan een gezond mens aan uitsteksels heeft, een borderline absurde 14 phase stroomvoorziening, dual (ln2) bios, separaat instelbare voltages voor verschillende componenten, ingebouwde temperatuursensoren op o.a. geheugen en VRM, en niet onverwacht: zo’n beetje de beste componenten die ze konden vinden. Dit is, zonder twijfel, een bord voor de tweakurt.

De testopstelling bestaat momenteel uit een Intel Core i7-6700K met 16GB DDR4.

Alle kaarten worden getest met de instellingen zoals ze uit de fabriek komen, fabrieks-overklok instellingen blijven dus in tact. Verder overklokken en eventueel resultaten die daarbij van toepassing zijn worden in de individuele reviews onder de header “overklokken” besproken. Indien geen resolutie is gespecificeerd mag je uitgaan van 1080p. Alle benchmarks zijn om uitschieters te voorkomen meerdere malen uitgevoerd, waarbij opvallende uitschieters worden gefilterd en het gemiddelde wordt weergegeven.

Een belangrijke opmerking met betrekking tot de drivers. Driver updates geven soms wat prestatieverbeteringen, maar veelal in specifieke games. Een vergelijking maken met een oudere kaart op oudere drivers is dan ook niet altijd 100% eerlijk. De meeste games in deze vergelijking zijn echter al eventjes uit, dus de kans dat een nieuwe driver verder geoptimaliseerd is voor die game is dan zeer klein. Het blijft echter onvermijdelijk risico gezien je nieuwe kaarten ook niet kan testen op oude drivers.

Alle games in onze GPU reviews hebben een geïntegreerde benchmark. Dit zorgt voor een eerlijke vergelijking tussen de kaarten, de gebruikte instelling staat in de header van elke grafiek.

Nogmaals: deze review was net af en opgebouwd toen AMD met de RX Vega kaart aan kwam zetten. In die review van gisteren zijn de grafieken grotendeels herzien, maar ik ze niet weer opnieuw maken voor deze kaart. Zodoende zie je in alle grafieken het overzicht zoals wij hem hadden tot afgelopen week. Voor de vergelijking met AMD Vega erin kan je die review beter bekijken. Maar hoe dan ook, de GTX 1080 Ti staat dermate ver van Vega af dat het mogelijke kopers vermoedelijk weinig kan schelen.

In tegenstelling tot voorgaande reviews bevat dit hoofdstuk enkel de resultaten, de bespreking daarvan doen we achteraf.

Ook het verbruik van een GPU is een belangrijk punt. Ik heb het verbruik gemeten bij het stopcontact, oftewel het verbruik van het gehele bovenstaande testsysteem, met een Voltcraft 4500PRO. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een basic USB toetsenbord en een USB muis. Die verbruiken uiteraard ook een klein beetje, en op deze manier hoop ik het verbruik van een gangbaar systeem (excl monitor) te tonen. Hoewel deze meting niet exact bepaald wat de kaart verbruikt, krijgen wij zo wel een inzicht in het daadwerkelijke verbruik van een systeem, een redelijke vergelijking van het verbruik van de verschillende kaarten, en een indicatie van welk vermogen voeding geschikt zou zijn voor dit product.

Het verbruik op drie momenten is opgenomen in deze grafiek:
– Het gemiddelde verbruik van de computer gedurende 10 minuten in idle (Dus niet de slaapstand, vergelijkbaar met een beetje mailen of in word/excel werken).
– Het gemiddelde verbruik gedurende enkele specifieke game benchmarks.
– Het piek-verbruik gedurende de hele benchmark sessie.

Voor het verbruik heb ik wel reeds de Vega grafiek meegenomen. De MSI Lightning resultaten zijn de bovenste set, in toekomstige reviews gaat deze kaart namelijk als referentiekader dienen als ‘overclocked 1080 Ti’.Het zal niemand als verrassing komen dat deze Lightning ook meteen grootverbruiker in deze grafiek is, het verbruik ligt gewoon net wat hoger dan de eerdere, nipt tragere kaarten, al zien we hem wel lekker iets onder Vega zitten. Of je het verschil echt gaat voelen is een andere vraag, maar de resultaten zijn zoals ze zijn.

Toch blijft het bovenal knap dat de huidige generatie van Nvidia gewoon een hele zuinige baseline neer zet in deze grafiek. Zouden we een paar high-end kaarten uit het verleden erbij pakken zou deze kaart een mid-range model of instapper lijken uitgaande van het verbruik. Het verbruik is dan relatief weliswaar wat hoger dan zn Gaming X broertje, maar in absolute termen is het nog altijd een zuinige kaart, helemaal gezien de top prestaties van de chipset.

Voedingadvies. Ik mag hopen dat iemand met een kaart van dit kaliber geen budget meuk voeding overweegt, maar een extreme high-power voeding is ook niet nodig. Een gangbaar 500W model is normaal geen bezwaar bij de fabrieksinstelling en of standaard boost, uitgaande van een systeem met bijvoorbeeld een Core i7-7700K en wat opslag.

Toch spelen er bij deze kaart wel wat factoren, zo heb je sowieso drie acht-pin aansluitingen nodig, en veel ca 500W voedingen zijn daar niet op berekend. Ook is dit een overclockerskaart, en wanneer je deze kaart echt gaat kietelen is het niet heel lastig om het verbruik ook flink te vergroten. Een stevige 650-750W voeding lijkt dan al snel een redelijke keuze, helemaal gezien de veelal bescheiden meerprijs over een kwalitatief sterke 500-550 Watter.

In dit hoofdstuk bekijken we de geluidsproductie, doen we een stabiliteitstest (duurtest), en kijken we of er nog meer uit de kaart te halen valt.

Met stilstaande ventilatoren is het uiteraard een onhoorbaar model bij lage belasting, maar gezien we iets minder extreme modellen al fluisterstille werking toonden op volle belasting met deze chip hadden we ook de verwachting dat deze kaart wellicht onhoorbaar zou blijven.

En oh waren wij niet teleurgesteld. Zelfs op een open testbench op een halve meter afstand bleef de Lightning Z onder de voor ons magische 37 dBA. Nou ja magisch, dat is de omgeving waaronder het praktisch toch lastig meten is. Het is een kaart waarvan de ventilatoren je oorharen scheren op het moment dat je dicht genoeg komt om hem te horen, en dat is gewoon top. Wel opvallend is dat wanneer de kaart overschakeld van stilstaande ventilatoren naar rustig puffende ventilatoren, ze heel even vlot opspinnen, je hoort de kaart dus in actie komen alvorens hij weer onder ambient afzakt.

Helemaal top zijn de geluidsprestaties wanneer je ziet dat deze koeler het voor elkaar krijgt met een load temperatuur van 61 graden, temperaturen nauwelijks boven die van een referentie Polaris chip onbelast, de snelste kaart in onze grafiek te temmen. De koeler toont zichzelf op deze manier niet alleen visueel indrukwekkend, maar op gebied van prestaties een waar beest.

De reden voor de goede prestaties zien we ook in deze MSI Afterburner screenshot: de standaard boost komt op maar liefst 1974 MHz uit; een waanzinnig mooi getal en ruim boven de specificaties. En we zien daar dat de kaart ook zeker niet TDP limited is.

De standaard dikke boost is de zegen van de huidige Nvidia generaties, maar komt ook met een zware last voor de bouwers van extreme GPU’s. Wat we handmatig kunnen bereiken is namelijk zelden veel meer dan wat we standaard zien. Met enige moeite konden we daar een kleine 100 MHz aan toevoegen, maar toen was het als snel klaar met de gein. Het handmatig tunen van de vier losse voltagewaardes kon daar ook weinig in betekenen, al kan dat voor zij die het geheugen meer willen kietelen wel een mooie extra zijn.

De grote vraag is natuurlijk wat een beroepsoverclocker er mee zou kunnen doen met de voor hun beschikbare tools, zoals Afterburner Extreme die je kan aanvragen wanneer je reeds wat overclock-bewijzen hebt, je garantie opgeeft, en je speciale balletjes-kietel-techniek aan de verantwoordelijken bij MSI toont. Iets wat voor lowly reviewers niet tot de opties behoort; wij oordelen, wij kietelen niet.

Wellicht dat daar ook de oorzaak in zit dat we tegenwoordig flink minder echte OC modellen hebben gezien dan in de jaren ervoor, het was tenslotte geen nieuws dat de chips af fabriek de grenzen al veel strakker opzochten dan vroeger. Anderzijds weten pro overclockers ook dat er buiten wat wij hier kunnen doen met Afterburner wel degelijk veel meer potentie in zit, mits je met LN2 of andere creatieve oplossingen aan de slag gaat. Het laat bij ons wat vragen achter in hoeverre een kaart als dit nu echt gaat helpen records te halen. Aan features in elk geval geen gebrek, maar voor ‘normale zielen’ zoals wijzelf komt de Lightning Z dan toch ook een beetje over als een snelle fabrieks GTX 1080 Ti met vooral een bizar indrukwekkende koelconstructie.

Om andere resoluties te bespreken op basis van bovenstaande resultaten eerst de grafiek met het aantal pixels per resolutie:

Overclockdiscussies terzijde, het staat niet ter discussie dat vandaag de dag de GTX 1080 Ti de top chip is. En wanneer je een top uitvoering van een top chip hebt kunnen we daar feitelijk heen wijzen voor alle toepassingen waarin elk beetje prestatie tot zijn recht komt. Zo zijn gamers met een 4K scherm, 3440x1440p scherm of andere extreme varianten zeker gebaat bij de extra power die deze chip en afstelling weet te bieden. Ook voor 2560x1440p zien we duidelijk meerwaarde voor zij die geen genoegen nemen met minder dan de hoogste instellingen, al kom je daar met een iets minder krachtige chipset ook zeker uit de voeten.

Alleen bij gebruik op 1080p schermen zetten wij duidelijke vraagtekens. Deels gezien de prestaties van een GTX 1080 of GTX 1070 op die resolutie, zeker de eerste is in de meeste games al dikke overkill, en deels vanwege de disbalans in de prijs. Als je 1000 eur voor een GPU af kan tikken, waarom overweeg je dan geen dik 1440p gaming scherm, of beter. De logische conclusie lijkt dan ook dat deze kaart voor die ultieme setups is met de betere, beyond-1080p resolutie schermen.

Tot zover je een ‘normale’ GTX 1080 Ti, rond de 800 euro vinden we er wel een paar, nog geen waanzin vond dan kan je nu vast je ei kwijt over deze ca 1000 euro kostende MSI Lightning Z variant. Waanzin is weliswaar subjectief, maar we zijn niet compleet wereldvreemd en ons er volledig van bewust dat het aantal mensen die niet zal schrikken van dergelijke prijzen een minuscuul kleine minderheid zijn. Ik heb in mijn leven nog geen dikkere gaming GPU in handen gehad dan deze, het is de overtreffende trap van fysiek indrukwekkende kaarten, maar voor redelijke ikke en vrijwel iedereen die dit ziet zal deze kaart toch niet meer dan een droom zijn waarvan je weet dat deze waarschijnlijk geen werkelijkheid wordt.

Maar dat is een Ferrari ook, en toch rijden er flink wat van rond en tevens lijken die mensen er ook aardig gelukkig mee te zijn. En ook voor deze dikke Lightning zien we twee duidelijke doelgroepen. De eerste is voor ons lastig om aan te snijden, want als testers staan wij vrij ver van de Pro OC wereld en is het lastig in te schatten in hoeverre al die overclock focus features het grote verschil gaan maken. Desondanks dienen ze genoemd te worden: meerdere ingebouwde sensoren, individuele voltage aansturing voor verschillende componenten, een extreme stroomvoorziening, en ook niet onbelangrijk: de beste koelprestaties die wij tot dusver af fabriek hebben kunnen ervaren. Het probleem voor de normale gebruiker is dat het maar zeer de vraag is of je een echt hogere overclock bereikt, want daarvoor zien wij zelf vooralsnog geen enkel bewijs, wat de pret van de meest complete overclock-uitvoering toch wel een beetje drukt. Claims dat overclockers met Afterburner Extreme veel kunnen zijn harstikke leuk, maar als jantje deze kaart koopt voor de mooi en omdat hij standaard zo verdomd goed presteert, betwijfelen we of hij handmatig verder gaat komen dan met een Gaming X variant van de Ti.

De andere doelgroep vinden wij dichter bij huis, en dat is zij voor wie een honderdje of twee extra op hun grafische kaart een irrelevante overweging is. Zij die gewoon het dikste willen, iets wat uit de fabriek al razendsnel is, en wellicht het belangrijkste: een kaart die fysiek gewoon het meest indrukwekkende is wat ze zich kunnen voorstellen. Sterker nog, ik denk dat deze doelgroep juist wil dat hun kaart nog net even duurder en exclusiever is, zodat niet jan en allemaal ‘hun’ topmodel in hun build hebben zitten. Nogmaals, ik heb nooit een dikkere, stevigere, fysiek meer indrukwekkende koeler in mijn handen gehad dan deze, dus ik vermoed dat die exclusieve doelgroep hier zich toch aardig in gaat kunnen vinden. Welke kant je ook bekijkt van de kaart, aan visueel geweld geen enkel gebrek. En nog nooit eerder zagen we zo veel RGB geweld op een videokaart, want hoewel MSI de kleurstelling een stuk ingetogener heeft gehouden compenseren ze dat duidelijk met de lichteffecten en vooral de afmetingen van de RGB elementen; ‘bescheiden’ doen ze niet aan daar in Taiwan, is het niet met draken dan is het wel met LEDs.

Ik wil overigens niet het gevoel opwekken dat enkel een 1080 Ti goed genoeg is, ik heb ook maanden lang games gespeeld op 1440p op een GTX 970 met heel veel plezier, en kaarten zoals de RX 570/580 of GTX1060/1070/1080 bieden heel veel voor de meeste gamers, zeker zij die op een 1080p scherm zitten. Maar laten we er even goed niet aan voorbij gaan dat een GTX 1080 Ti an sich helemaal zo onredelijk niet is. Zit je met een hoog resolutie scherm en een intensieve game wens dan komen die prestaties gewoon van pas. Zeker 3440x1440p of 4K gaming blijft toch echt het domein van deze top-end chipset. AMD zet met Vega weliswaar een deukje in de markt van de GTX 1080 Ti met Freesync support, maar voor de echte top met dure schermen en dure GTX 1080 Ti uitvoeringen is dat geen alternatief voor het brute geweld van de GTX 1080 Ti. Dan kan je piepen over Nvidia dat ze de high-end modellen kunstmatig wel erg duur houden, maar als het echt zo eenvoudig was geweest had AMD wel een overtreffende trap de markt op getrapt, en die is er simpelweg niet. Natuurlijk blijft een Lightning Z alsnog een prijzige variant op een reeds prijzige chipset, maar we zien toch genoeg inhoud die het een begrijpelijk duurdere kaart maken, laten we vooral ook niet vergeten dat dit de snelste, koelste, en stilste GTX 1080 Ti is die voor ons licht, niet enkel de grootste licht show. Los daarvan: Als je nu al naar de luxere varianten zou kijken zoals de uitstekende, met 899 euro tot dusver ‘duurdere’ (dan de 3 anderen in de grafiek) Asus ROG Strix OC uitvoering, dan is de stap naar deze Lightning Z zo extreem nog niet terwijl hij nog koeler is, nog stiller blijft, nog wat sneller is en nog dikker is. Uitstraling blijft uiteraard subjectief en welke je zelf mooier vindt moet je zelf bepalen, maar leg ze naast elkaar en er je kan niet ontkennen dat de Lightning Z de stevigere, fysiek toch nog wat indrukwekkendere kaart is.

Nog enkele vergrotingen, klikken voor vol formaat: