MSI Z370 Gaming Pro Carbon AC review

We blijven nog even lekker knallen met Z370 moederborden. De inzending van MSI was de Z370 Gaming Pro Carbon. Review liefhebbers zullen ongetwijfeld direct een beeld hebben bij het horen van die naam, want het is overduidelijk de focus geweest van recente launches. En op zich is het ook wel begrijpelijk, want we hebben de Gaming Pro Carbon modellen van MSI toch positief ontvangen op gebied van uitstraling, featureset, en ook het prijspunt; vooral dat laatste laat wel eens wat te wensen over zodra bordjes erg aantrekkelijk vormgegeven zijn.

En hoewel we zeker niet vies zijn van extreme hardware richten we ons met Z370 borden en de bijbehorende Intel Core i7 en Core i5’s toch meer op het midden tot midden-hoge segment. Gamers, prosumers, bedenk het maar, maar onder de streep wel vooral veel mensen die drie keer zullen nadenken wanneer hun Z370 bordje de ca 200 euro grens ruim begint te passeren. Hoewel de straatprijzen nog onbekend zijn ligt het voor de hand dat dit model daar wel onder zou moeten blijven.

Specificaties

De features en specs van de MSI productpagina:

• 9 mounting holes

Het meeste duidt toch wel op een bord in de middenklasse tot hogere middenklasse. Van de opslag tot de USB opties, ondersteuning voor multi-GPU en aanwezige (maar niet extreme) overclockopties, het past binnen de vermoedelijke prijsrange. Addressable RGB headers voor specifieke strips en zelfs een header voor Corsair specifiek valt wel op.

Uitpakken

Geen grote verrassingen bij het uitpakken. Een nette, maar typische verpakking in de vermoedelijke prijsklasse, handleiding, driver-cd, cable-labels, wat LED en SATA kabels, SLI bridge en een net I/O shield en een handige connector voor je case kabels.

Van de AC uitvoering hadden we uiteraard WiFi verwacht, en die komt in de vorm van een losse insteekkaart met twee antennes. Praktisch is het wel, zeker als je hem elders wil inzetten, maar het beperkt je vrijheid wat antenneplaatsing wel wat.

Bouw en features

Met de nodige Gaming Pro Carbon bordjes in recente ervaring is het wel duidelijk herkenbaar MSI. Het feit dat wij er aan beginnen te wennen neemt echter niet weg dat het gewoon een heel net bordje is wat lekker zwart PCB, prints en covers betreft, en we zien ook zoals we hadden verwacht dat in de nieuwste serie MSI weer net even wat ‘dikker’ is gegaan. Goed, wat mooi is mag je zelf bepalen, dus we laten vooral de foto’s weer spreken terwijl we langs de heatsinks, componenten, versterkte DDR4 en PCIe sloten, audio componenten en natuurlijk ‘carbon’ delen lopen. Geen verwisselbare covers deze keer overigens, dus je kan er geen Gaming Pro Silver of Gaming Pro Gold van maken zoals bij de X399.

We doen een rondje langs alle aansluitingen en pins (check specs voor de details), van links onder naar rechts onder, en dan naar boven en weer naar links.

Weinig grote verrassingen, al hadden we ondanks het beperkt aantal cases dat de header biedt wel een interne 3.1 aansluiting verwacht. De dubbele USB 3.0 header is zeker welkom, zo ook de aanwezigheid van USB 2.0 headers; kan ik straks in elk geval de Kraken en Hue erop kwijt.

Mid-board komen we twee M.2 sloten tegen, één voorzien van een M.2 shield, plus nog een fan header wat het totaal op 6 brengt.

Achterop een redelijk gangbaar beeld. Acht USB’s inclusief een 3.1 en een Type-C, een enkele netwerkpoort, en audio inclusief de geliefde optische uit.

UEFI

Eigenlijk zien we van de grote vier binnen Nederland geen slechte biossen meer. Zoeken naar functionaliteit die je echt mist is een zinlose exercitie, het meeste spreekt wel voor zich, en de laatste keer dat ik een issue had met het flashen of iets anders kan ik mij niet bijhalen. Met wat MSI bordjes onder de knie valt er weinig op aan te merken, hooguit dat de optie die alle aanpassingen die je op het punt staat te op te slaan bij het indrukken van f12 nog leuk was geweest om ook hier terug te zien.

Testmethode

Intel Z370 moederborden zullen worden getest met een Intel Core i7-8700K: 6 Cores, 12 Threads, en genoeg power om de meeste gamers en creatieve professionals zich af te doen vragen of die investering nu echt nuttig is.

De voeding is afkomstig uit de stallen van Seasonic in de vorm van de Focus Gold 650W. Met deze gloednieuwe units heropenen ze de aanval op het middensegment van goede, betaalbare PSU’s betreft.

Geheugen komt van Corsair in de vorm van 16 GB Vengeance RGB 3000 MHz (let op: het is mogelijk dat je op eerdere foto’s ander geheugen ziet, het testen doen we met consequent dezelfde kit maar soms gaan producten op de foto terwijl een ander aan het testen is, en de voorraad is niet oneindig).

Omdat de Intel Core i7 8700K een ingebouwde GPU heeft maken we voor het testen van moederborden in deze serie geen gebruik van een GPU.

Voor opslag maken we gebruik van de creme de la creme op gebied van M.2 NVMe SSD’s: de Samsung 960 Pro 1TB. Want elke seconde telt.. (nou ja…)

Alle systemen worden met een schone Windows 10 Pro x64 installatie getest op een Cooler Master test bench zoals je hieronder ook zal zien.

We maken gebruik van de laatst beschikbaar gestelde biossen. Om eventuele invloeden van ‘handige’ snelheidsverhogende features tegen te gaan, vrijwel elke fabrikant biedt iets van een multi-core verbetering, gaan we uit van optimised default instellingen met de baseclock en core multipliers vastgesteld volgens Intel spec, en het XMP profiel op het geheugen.

Voor prestaties richten we ons primair op Passmark en Cinebench 15, twee populaire en vooral ook consequente benchmarks. Binnen Cinebench kijken we naar multicore en single core performance en de invloed van de tuning van het moederbord daarop , en bij Passmark primair naar de CPU en Memory benchmarks. Die laatste test weliswaar het geheugen, maar bij een vast profiel kunnen we wel de invloed van het moederbord op de geheugenprestaties vaststellen.

Daarnaast kijken we naar PC Mark 10, een all-round suite, de Mozilla Kraken benchmark, en een aantal verschillende AIDA64 benchmarks. Binnen deze zien we veelal iets meer schommelingen bij herhaaldelijk testen, maar met meerdere runs per benchmark balanceert het aardig uit. Feitelijk gaat voor alle benchmarks op dat we pas echt conclusies kunnen trekken als de prestaties meer dan een procent of twee, en dan consequent tussen benchmarks, afwijken. Per benchmark run zelfs op een enkel moederbord is een dergelijke afwijking per run niet meer dan gebruikelijk.

De render test (Blender, BMW benchmark) waarbij alle cores hard aan het renderen gezet worden geldt ook als een pittige CPU belasting en bij gelijke CPU en RAM weegt dan geheel op het moederbord; een praktische, zwaar wegende test.

Wat betreft dat verbruik gaan we primair kijken naar het idle verbruik, oftewel wat verbruikt het systeem als je deze simpelweg aan laat staan, op onze Voltcraft 450PRO. Het verbruik bij maximale CPU prestaties wordt ook genoteerd, dit doen we met de AIDA64 Engineering versie benchmark met CPU-, FPU- en cache load.

Als laatste bekijken we de geluidskwaliteit met behulp van Rightmark Audio Analyzer. Dit doen we door middel van de loop-test waarbij zowel de uitgang als de ingang wordt gemeten. De keuze is hierop gevallen omdat het op deze manier snel en zonder externe audio hardware mogelijk is om te testen, echter kent wel de beperking dat in geval van ondermaatse prestaties het lastiger vast te stellen is of de oorzaak de kwaliteit van de geluidsweergave of juist de opname is.

Prestaties

Resultaten van de benchmarks:

Ahem, nog altijd boring. Coffee Lake en Z370 zijn dan wel net nieuw, maar van deze zoveelste Intel Core release hadden we eigenlijk ook niet verwacht dat we op gebied van moederborden opeens enorme verschillen zouden gaan meten. De basis is daar simpelweg te volwassen voor. Uiteraard zien we verschillende moederborden actief hun multi core enhancement en wat auto boosts, dit MSI bord vond het ook leuk om meteen maar even een beetje bij te klokken, maar gezien we niet kunnen verifiëren dat dit ook in retail standaard gebeurd stellen we zaken als core- en boosts vast in om zeker te zijn dat we de onderliggende prestaties vergelijken. Om dus vervolgens te concluderen dat de manier waarop een fabrikant het bord bouwt eigenlijk weinig uit maakt, althans gedurende een testperiode.

De belangijkste leer die we eruit willen trekken is dat het vanuit het praktische perspectief weinig uit maakt voor de prestaties wanneer je een moederbord met gelijke settings. Een luxer moederbord koop je dus voor features, of voor looks, niet voor direct meer prestaties (tenzij features oc gerelateerd zijn etc etc). Borden die dan een goede balans tussen features en prijs weten te treffen zijn dan voor de grotere aantallen vrijwel direct aantrekkelijker.

Op gebied van stroomverbruik zagen we voorheen nog wel eens verschillen, en ook hier gaat dat op:

Het is opvallend dat deze MSI de zuinigste is in idle, en dan ruim de minst zuinige onder load. Beide verschillen zouden een overweging kunnen zijn wanneer je je systeem bijvoorbeeld heel veel aan hebt staan, of juist heel veel zwaar belast. Anderzijds zetten we een vraagteken bij het verschil en in hoeverre dit ook representatief gaat zijn voor de eindgebruiker. 30 Watt verschil duidt eerder op een bug, en ik acht het dan ook niet onwaarschijnlijk dat MSI gewoon nog wat te tweaken heeft aan de bios. Maar hou het wel even in de gaten de komende dagen, wij verwachten ook nog wel eea te hertesten dus wellicht volgt een correctie nog.

Verschillen zagen we voorheen soms ook bij de geluidskwaliteit, maar ook hier moeten we wel opmerken dat veel van deze borden wel direct tegenover elkaar staan. Allen zijn Z370, geen enkele is een echte budget unit, en allemaal komen ze met iets van een Realtek ALC1220 implementatie waardoor we ook nauwelijks verschil kunnen zien in de audio prestaties. Net als bij X399 testen merkten we hier en daar wat opvallende resultaten die zouden aanduiden dat de performance (ruim) beter is dan de fabrikant claimt, dus de audio grafieken houden jullie nog even te goed.

Verlichting

Voor de LED foto’s bouwden we dit moederbord op een Cooler Master testbench, pakten we een Cooler Master MasterLiquid 120 erbij, en knalden we het Corsair Vengeance RGB geheugen erin. De RGB software van MSI is op zich best aardig, maar kan toch echt nog een klasse of twee chiquer worden afgewerkt. De app is erg (onnodig) groot, schaalt lastig, en voelt weinig intuïtief. Positief is wel dat er een heel groot aantal effecten aanwezig is, en dat telt toch zeker. We weten ook uit ervaring met bijvoorbeeld de X399 dat je wel eenvoudig genoeg je eigen kleur, effect, of synchronisatie opzet, al neemt dat niet weg dat we ruimte voor verbeteringen in de app zien. Helaas kregen wij de nieuwste versie die Z370 borden ondersteunt (verder is de software overigens hetzelfde gebleven met eerdere versies), waardoor het niet lukte om RGB foto’s te fixen voor het verstrijken van het embargo. We houden het even op foto’s met rode verlichting, lastig moet het niet zijn om een ander kleurtje in te beelden.

We zien LED actie in het I/O gedeelte, in de chipset heatsink, linksonder, en aan de rechter kant onder de rand van het moederbord. Weliswaar niet in een doorlopende strip, maar voor wat extra backlight. In onze optiek een nette, niet overdreven implementatie die zowel het design staat als de prijsklasse.

Update: Zelfs met de nieuwste versie (2.0.0.25) ervaren we problemen met de software. Verlichting is soms niet aan te passen naar gewenste kleuren, soms wel, soms zijn de effecten niet beschikbaar, soms wel. Maar onder de streep is het gewoon nog niet goed genoeg. Ongetwijfeld dat MSI dit gaat fixen, maar op dit moment zien we gewoon niet het niveau wat we van ze verwachten.

Conclusie

Wat in onze optiek eigenlijk het beste nieuws is van vandaag is dat we met de nieuwste Intel generatie weer een echte stap vooruit maken. Niet heel extreem op IPC, eigenlijk zien we per-core inhoudelijk vooral weer een klein stukje evolutie en de upgrade van Z270 naar Z370 is ook niet eens heel extreem. Hoewel het positief is dat we 40 PCI-e lanes tot onze beschikking hebben is het grote verschil dat de i5 en de i7, voor Z370 toch de logische koppelproducten, er beide twee cores bij hebben gekregen. Zeker voor de i7 met hyperthreading hebben we het nu over 12 threads wat toch best spannend is.

Daarmee hebben we dus wel een nieuwe generatie bereikt die voor mensen met oudere systemen weer echt interessant is als upgradepad. Zeker zij die nog in de Sandy of Ivy bridge generatie zitten, maar ook vanuit Haswell of zelfs Sky- en Kaby-lake gebruikers zullen zich toch afvragen of ze die 50% meer cores plus wat optimalisaties toch niet kunnen gebruiken. All-round prosumers met de nodige game-, foto- en video activiteiten zeker wel, maar ook voor gamers die nu tegen hun CPU aan zitten te hikken voelt het in elk geval niet als een bescheiden vooruitgang (overigens met de kanttekening dat het nog altijd sterk per game afhankelijk is of een last-gen i5 niet gewoon voldoet). En dat gevoel van een echte upgrade is toch wel weer fijn om weer eens te voelen.

En voor dat nieuwe systeem heb je dan een nieuw moederbord nodig, wat een goede blik op deze Z370 line-up toch wel relevant maakt. Maar welke koop je dan?

Wat niet veranderd is is onze visie over hoe je een geschikt moederbord uitzoekt:
– Kies welke features je nodig hebt
– Bedenk welke features je eventueel verwacht in te kunnen zetten in de levensduur van je build (en kijk realistisch gezien niet verder dan 5 jaar)
– Pak een aantrekkelijke aan de betaalbare kant van je resultaten, of voeg eventueel wat budget toe om de uitstraling (of toch die gekke extra feature) te krijgen die je kan waarderen.

Dat klinkt op zich eenvoudig, ware het niet dat benodigde features bepalen best tricky kan zijn. Hoe veel fans heb je nodig, hoe veel opslag wil je aansluiten, hoe ver ga je overclocken? En vooral dat laatste: wat is nu echt het verschil tussen al deze VRM constructies en het gevolg in de dagelijks praktijk. Het wordt er niet eenvoudiger op wanneer je bedenkt dat geen van deze zeven Z370 bordjes echt budget is. Oftewel geluid is overal minimaal goed, overclocken met praktische 24/7 overclocks lukt ook wel, en over the out of the box prestaties kunnen we ook niet vallen over welk bord dan ook. Opvallend is wel het lage stroomverbruik in idle terwijl de load statistieken juist negatief opvallen, zeker iets om even over te denken als je er meteen één wilt kopen, maar realistisch verwacht ik dat dit met een tweak opgepakt gaat worden.

Het bekend nadeel van een bord in de middenklasse, of toch een bord waarbij de prijs niet de hoogte in mag schieten, is dat het een beetje zoeken is naar wat het onderscheid nu echt maakt. Wat pure prestaties betreft weten we dat het elkaar allemaal weinig ontloopt, maar ook op gebied van features is het een beetje zoeken naar wat nu echt onderscheidend is aan deze MSI Z370 Gaming Pro Carbon. We vinden dan de 2×2 Wireless-ac WiFi snel terug, de andere zes hebben geen WiFi er in zitten, maar daarna bevinden we ons al snel in het domein van hele klein details, zoals wat 3D Print opties of een addressable RGB strip (wel heel tof) voor je eigen en/of Corsair hardware.

Maar realistisch? Dit bord richt zich op de massa, een massa die gewoon een net (check), degelijke kwaliteit (check) moederbord zoekt met een featureset die voor hen voldoet zonder te overdrijven (check). Natuurlijk kan je drie M.2 sloten als eis stellen, of veertien USB poorten achterop, maar dat kost je gewoon goed geld en op vrijwel elk vlak zien we deze MSI eigenlijk gewoon ruim genoeg bieden zonder iets te kort te komen, of te overdrijven ten koste van je zuurverdiende centen. De zwakke plekken, geen interne USB 3.1 header en geen extra LAN poort, zijn voor veel gamers geen punt, terwijl we elders genoemde mogelijke zwakke plekken (aantal USB poorten achterop, aantal fan headers) hier gewoon net wat meer in balans zien voor vrijwel alle (beetje gangbare) doeleinden. We hadden zoals vaker wel iets meer gezien, bijvoorbeeld wat fysieke knoppen op het bord, maar we zien onder de streep geen onoverkomelijke dealbreakers noch mega klappers. Wat wel echt beter moet is de RGB software, want op moment van launch is die gewoon niet goed genoeg, en het hoge verbruik onder load vereist nog wat onderzoekwerk. Wordt vast gefixt, maar sta er even bij stil wanneer je vooraan in de rij staat voor je nieuwe build en het weerhoudt ons toch om het hoogste eremetaal toe te kennen.

Al met al lijkt het wel bijna een soort vanzelfsprekend go-to bord voor typische (wat betere) game systemen te worden. Met een extreem aantal Z370 moederborden op weg naar de markt lijkt het onvermijdelijk dat dit bord, net als menig ander, het dan alsnog voor een groot deel van zijn uitstraling zal moeten hebben, maar als we hem zo aanzien lijkt dat geen echt probleem te vormen; wij vinden hem in elk geval erg aantrekkelijk. We zullen de prijs nog even af moeten wachten, maar ik kan mij bijna niet voorstellen dat dit bordje dezelfde positie in zal nemen als zijn ‘GPC’ broeders op basis van andere chipsets; die als een veilige aanrader voor de meeste mensen die aan de meeste eisen van vandaag voldoet, en ruimte biedt voor de meeste van morgen.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie: