Zoals beloofd nu de update waarbij ik sneller geheugen in ‘het bakkie’ heb gestopt, om te kijken of het invloed heeft op de prestaties. Daarnaast waren er een aantal verzoekjes om nog wat specifiekere (zwaardere) games te draaien, dus naast een aantal games van vorige keer om het geheugen te vergelijken voeg ik vandaag wat nieuwe games toe. Zo houden we het ook een beetje interessant nietwaar?

Goed, vorige keer was ik hier gebleven:


Althans, dit is een mogelijke build waarbij je dezelfde game prestaties mag verwachten als in deel 2 van deze ervaring. Ik hou het voorlopig in het midden of je voor een SSHD, SSD, of SSD+HDD combi wilt gaan, het zijn allemaal valide opties met voor- en nadelen. Maar goed, zelfs met wat meer luxe zoals een grotere SSD of extra koeling kom je dus nog op minder centjes uit dan enkel een i7-4770k of een GTX 970.

Traditioneel is het zo dat sneller geheugen bij een systeem met een losse grafische kaart niet bijster veel invloed heeft op de (game)prestaties. Aan de andere kant is de meerprijs voor ‘iets’ sneller geheugen vaak minimaal, dus een miskoop is het zelden. Ik meende dat de meerprijs van 1866 naar 2133 MHz bij de aanschaf van de laatste machine niet meer dan vijf euro was. De voornaamste reden dat het vaak niet veel effect heeft is dat de games voornamelijk gebruik maken van het (flink snellere) werkgeheugen op de videokaart zelf. Een APU, zoals deze AMD A8-7650K, maakt echter gebruik van je werkgeheugen van je systeem als “videogeheugen”, we hebben er tenslotte geen videokaart in zitten. Oftewel in deze situatie zou er winst te behalen moeten zijn.

Insert 16GB Corsair Vengeance Pro 2400 MHz DDR3 geheugen:






Mooi is het in elk geval wel die Vengeance Pro look. Gekozen voor de rode uitvoering ivm het nieuwe test moederbordje met rode accenten. Toegegeven: ~150 euro 16GB werkgeheugen is een beetje apart op een APU build die verder ~250 euro kost, en grote heatsinks op DDR3 biedt weinig praktische voordelen, maar “for Science!” moet het kunnen toch? Eerst maar even de verschillen in 3D Mark Firestrike, dit geeft meestal grofweg de krachtverschillen aan:


~20%, niet verkeerd! En dan meteen maar door naar wat game benchmarks. Hou er rekening mee dat de meeste van deze games geen ingebouwde benchmark hebben, en dat je dus afwijkingen kan hebben vanwege de gemeten speelmomenten. Nu probeer ik dezelfde stukken te doorlopen om enige vergelijking te houden, zoals bijvoorbeeld hetzelfde stukje Skyim, of één heel potje League of Legends, maar kleine afwijkingen zijn onvermijdelijk. Tevens heb ik enkel een 1200p scherm staan om aan te sluiten, en al deze benchmarks zijn dus op 1200p uitgevoerd. Voor 1080p/FullHD prestaties mag je grofweg 10% FPS bijtellen.





De resultaten met sneller geheugen hier en daar echt overtuigend: Vooral een grafisch zwaardere game als Skyrim (zie settings hier) krijgt een enorme boost van bijna 40%! Andere games zien iets meer bescheiden maar nog altijd stevige toenames, en CS:GO, mogelijk de lichtste game in de vergelijking, ziet opvallend genoeg helemaal geen toename van de prestaties (de afname van 1 FPS zegt vermoedelijk meer over de actie in die specifieke potjes), al maakt een resultaat boven de 75 FPS sowieso niet gek veel uit. Maar het is duidelijk: Sneller geheugen maakt echt verschil.

Goed, dan nog een paar nieuwere, zwaardere games getest!


We zien dat de APU het al wat zwaarder krijgt. Battlefield 4 is natuurlijk een echte AAA game, en dat zie je in de prestaties ook terug. Medium instellingen gaan nog net met 32 FPS, waarbij het minimum FPS van 26 overigens wel voldoende was een voldoende soepele speelervaring, merkbaar stotteren was zeker geen sprake van. Hou er wel rekening mee dat het grafische verschil in BF4 tussen medium en ultra echt extreem is, de game krijgt duidelijk een “Xbox 360 gevoel” op medium. Nog lagere instellingen hielpen de FPS iets omhoog (en op 1080p mag je richting de 40FPS verwachten), maar gek veel veranderde de ervaring niet. Maar goed: Je kan het net spelen, het ziet er alleen cheapie uit.

Waar de APU echt op zijn donder kreeg was Shadow of Mordor. Geweldige game overigens, maar die kon zelfs op “Lowest” met een gemiddelde van 27 FPS niet soepel worden gespeeld, althans op een 1200p resolutie. De resolutie verlagen naar 1344×840 (ik zit tenslotte op een 1200p scherm) was voldoende om tot een speelbare 41 FPS te komen, maar ook hier is het resultaat een matig ogende game (zeker als je Ultra hebt gezien) en het mag duidelijk zijn dat deze APU, zelfs met 2400MHz geheugen, voor deze zwaardere games gewoon kracht tekort komt. Opvallend genoeg zag ik dat ook bij Bioshock Infinite, een game waarvan ik juist had verwacht dat deze goed weg zou spelen. Enkel met de instellingen op “Low” kwam ik tot een voelbare soepele speelervaring met 36 FPS.

Guild Wars 2 als “MMO” erbij gepakt gezien die voor een tientje te koop was. Best een leuke game overigens, na wat hardcore raiding was ik WoW wel aardig zat, maar GW2 is best vermakelijk voor de verandering. Een gemiddelde van 38 FPS met de onderstaande settings (~Medium zonder AA) op 1200P gaf een erg soepele speelervaring en terwijl mijn dame het naast mij op een echte gaming-rig zat te spelen had ik niet het idee dat ik veel grafisch geweld hoefde te missen zoals bij Shadow of Mordor of Battlefield 4. Hou er wel rekening mee dat end-game, met veel mensen in een raid ofzo, zwaarder weegt, in welk geval een iets lagere instelling handig zal zijn. Maar goed: Deze game is opvallend prima en tevens mooi speelbaar.


(volledige screenshot)


Nog op verzoek wat Minecraft: 236 FPS met standaard instellingen in een single player game. tja wat kan ik daar van zeggen :D. Een toename van de standaard view-range van 10 clusters (ofzoiets?) naar 14 hakte er stevig in en deed de FPS afnemen naar 60 in een multiplayer game, maar 60 FPS blijft uitstekend natuurlijk. Mocht iemand nog leuke / mooie mod-suggesties hebben, laat het weten! Dan neem ik die volgende keer met alle plezier mee. Ook Cities Skylines werd verzocht, maar daar liep ik tegen wat stabiliteit issues aan, probeer ik ook volgende keer mee te nemen.


Minecraft op ultra blijft een grafisch genot

Conclusies van vandaag? Sneller werkgeheugen bij APU gaming is absoluut iets om te overwegen, de prestaties nemen in de meeste situaties echt aanzienlijk toe. Sta je voor zo’n aanschaf en kan je voor een geringe meerprijs 1866, 2133, of zelfs 2400+ MHz werkgeheugen aanschaffen is dat zeker aan te raden. Daarnaast moet toch worden gezegd dat de AMD A8 7650K zonder grafische kaart echt spierballen mist voor bepaalde zwaardere games. Nu zal niemand verwachten dat een APU van ~100 euro een echte game-pc met CPU+GPU combinatie van honderden euro’s overbodig maakt, maar laat het duidelijk zijn.

Ik begon echter met de opmerking dat ik mijn game-pc heb geparkeerd om een tijdje met deze APU te ‘leven’, en ik kan niet anders dan stellen dat dat in veel opzichten toch goed bevalt. Algehele gevoel-snelheid van het systeem is zelfs met budget SSD niet minder dan een veel luxer systeem. Maar ook het gamen bevalt eigenlijk goed zolang je uit de buurt blijft van games zoals Shadow of Mordor (of, ik doe een gokje: GTA V). Natuurlijk merk je geen verschil bij de hogere-FPS games zoals League of Legends of CS:GO, maar ook de games die in de grafieken wat minder denderend lijken (Guild Wars 2, Skyrim, Diablo 3) speelden dusdanig soepel weg dat ik regelmatig vergat dat dit systeem geen losse grafische kaart had.

Tl;dr? Voor gamen op een strak budget is de AMD A8-7650K (of vergelijkbare APU) echt een serieuze overweging. Ook als je vooral games als CS:GO of MOBA games speelt, dan wel niet veel verder komt dan af en toe wat oudere/lichtere games, moet je je afvragen of het wel zin heeft zwaar te investeren: een APU is dan echt een interessante koop.

Volgende keer? Overklokken met de AMD A8-7650K! Andere suggesties om nog iets te testen zijn natuurlijk welkom!

Dit keer wel een plaatje met ‘echt’ eten om mee af te sluiten. #Happybreakfast van mijn lieve schat 😀


En nee, ze is niet altijd lief :'(

CS:GO spelers weten al hoe laat het is. (Volledige screenshot hier)

Over Stephan
Stephan en Nada kennen elkaar dankzij online gaming en een liefde voor toffe tech. Tegenwoordig houden zij elkaar bezig met maken van reviews van computer hardware. Hun doel: Uitgebreide reviews die je een realistisch beeld geven van wat je van het product mag verwachten.